WITAMINA D - WŁAŚCIWOŚCI I DZIAŁANIE WITAMINY D

Witamina D, powstająca w naszej skórze pod wpływem promieni słonecznych i obecna głównie w mleku oraz jego przetworach może spowalniać procesy starzenia komórek odporności i całego organizmu.

Witamina D powszechnie jest kojarzona z profilaktyką krzywicy i osteoporozy. Mało, kto wie, że witamina D może także zapobiec rozwojowi chorób układu krążenia, cukrzycy, a nawet raka. Witaminy D nie powinno zabraknąć również w diecie osób odchudzających się, gdyż pomaga pozbyć się zbędnego tłuszczyku.

Witamina D to grupa związków chemicznych: witaminy D1 (kalcyferolu), witaminy D2 (ergokalcyferolu) i witaminy D3 (cholekalcyferolu). Należą one do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Oznacza to, że nie są wydalane z organizmu wraz z moczem czy potem, tylko magazynowane w tkance tłuszczowej i wątrobie. Ponadto są lepiej wchłaniane w połączeniu z tłuszczem.

Witamina D na mocne kości i zęby

Witamina D bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz mineralizacji tkanki kostnej. Innymi słowy - wspomaga wchłanianie i wykorzystanie wapnia i fosforu - dwóch pierwiastków, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu kostnego i zębów.

W związku z tym, że witamina D odpowiada za utrzymanie prawidłowego stężenia wapnia we krwi, który jest niezbędny w procesie przechodzenia impulsu nerwowego i skurczu mięśni, umożliwia także prawidłowe działanie układu nerwowego i mięśniowego.

Witamina D a nowotwory

Jak przekonują naukowcy, "słoneczna" witamina hamuje namnażanie się komórek nowotworowych oraz proces tworzenia się nowych naczyń krwionośnych (angiogenezę), które odżywiają guza i bez których ten nie może się rozwijać. Ponadto przyśpiesza śmierć (apoptozę) komórek rakowych. Badacze doszli, więc do wniosku, że im wyższe stężenia witaminy D we krwi, tym mniejsze ryzyko zachorowania na raka.

Witamina D może zapobiec nadciśnieniu i chorobom serca

Witamina D w połączeniu z wapniem może pomóc w profilaktyce nadciśnienia tętniczego i chorób z nim związanych. W przeprowadzonych badaniach suplementacja tych dwóch związków (w dawkach 8000 IU witaminy D i 1200 mg wapnia) spowodowała znaczny spadek ciśnienia skurczowego o około 9 proc. i mały spadek ciśnienia rozkurczowego.

Ponadto witamina D jest odpowiedzialna za utrzymanie prawidłowego poziomu białka, które wchodzi w skład "dobrego" cholesterolu HDL. U osób z wyższym poziomem witaminy D we krwi stwierdzono wyższy poziom HDL (w porównaniu do osób z niskim poziomem tej witaminy w surowicy). W związku z tym witamina D może zapobiec spadkowi "dobrego" cholesterolu, a co za tym idzie - rozwojowi miażdżycy, a dalej wielu chorobom serca, np. chorobie wieńcowej, zawałowi serca czy udarowi.

Witamina D może zapobiec cukrzycy

Już w latach 80. i 90. XX wieku udowodniono, że witamina D jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania komórek b wysp trzustki. Witamina D działa stymulująco na wydzielanie insuliny, a co za tym idzie - utrzymuje prawidłowe stężenie glukozy we krwi, przez co może zapobiec cukrzycy typu 2.

Witamina D może zapobiec przeziębieniu.

Witamina D w alergii i astmie

Witamina D tłumi procesy zapalne oraz wzmacnia układ odpornościowy organizmu. W chorobach alergicznych witamina D zwiększa produkcję przeciwalergicznych i przeciwzapalnych cytokin wytwarzanych przez komórki immunologiczne, które mają działanie silnie przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Osoby z chorobami alergicznymi np. z katarem siennym, astmą oskrzelową lub osoby.

 

Witamina D może zapobiec depresji i otępieniu

Witamina D ma duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i dobrego samopoczucia. Odpowiedni poziom witaminy D3 może nas chronić przed depresją, otępieniem, chorobą Alzheimera. W przypadku stwardnienia rozsianego właściwy poziom witaminy D3 znacznie obniża ryzyko zachorowania na tę chorobę.³

Niski poziom witaminy D3 może powodować dyskomfort, uczucie zmęczenia, przygnębienie charakterystyczne dla okresu jesienno-zimowego.

Witamina D na odchudzanie

Osoby, u których stężenie witaminy D we krwi jest prawidłowe, szybciej spalają zbędną tkankę tłuszczową niż osoby, które mają niedobór tej substancji. Witamina D przyczynia się do spadku masy ciała na kilka sposobów. Specjaliści z University of Minnesota and Laval University przypuszczają, że witamina D razem z wapniem zmniejsza produkcję kortyzolu - hormonu stresu, który odpowiada za odkładanie się tkanki tłuszczowej w okolicach pasa. Poza tym, gdy poziom witaminy D jest prawidłowy, organizm wydziela więcej leptyny - hormonu, który informuje mózg o tym, że jest się najedzonym. Niestety, ta zależność działa w drugą stronę - im mniej witaminy D w organizmie, tym mniej leptyny, a co za tym idzie - większy apetyt. Ponadto w przypadku niedoboru witamy D w organizmie zwiększa się ilość dwóch hormonów - parathormonu (PTH) i kalcytriolu - aktywnej formy witaminy D3. Wówczas komórki tłuszczowe zamiast zostać spalane, odkładają się w postaci tkanki tłuszczowej - przekonuje Michael B. Zemel, dyrektor Instytutu Żywienia Uniwersytetu Tennessee. W związku z tym osoby zmagające się z nadwagą i otyłością (zwłaszcza brzuszną) szczególnie powinny dbać o właściwą suplementację tej witaminy.

 

Zapotrzebowanie organizmu na witaminę D3 w części pokrywane jest z własnej syntezy (20−80 proc. zapotrzebowania w naszej strefie klimatycznej). Pozostałą część należy uzupełniać składnikami pożywienia. W okresie wiosenno-letnim codzienna dawka promieni słonecznych (pomiędzy godziną 10.00 a 15.00, ekspozycja około 18 proc. powierzchni ciała przez 15 minut) oraz spożywanie produktów bogatych w witaminę D w zupełności pozwalają utrzymać jej prawidłowy poziom w organizmie.